گزارش دکتر قاسم کاکایی در افتتاحیۀ کنگرۀ سیره و اندیشۀ امام علی (ع)
الحمدلله الذي هدانا لهذا و ما كنا لنهتدي لولا ان هدانا الله
سخن خود را با كلام مولانا آغاز مي‌كنم:
اي علي كه جمله عقل و ديده‌اي
شمه اي وا گو از آنچه ديده‌اي
تيغ حلمت جان ما را پاك كرد
آب علمت خاك ما را پاك كرد
چشم تو ادراك غيب آموخته
چشمهاي حاضران بر دوخته
چون تو بابي آن مدينۀ علم را
چون شعاعي آفتاب حلم را
باز باش اي باب بر جوياي باب
تا رسد از تو قشور اندر لباب
باز باش اي باب رحمت تا ابد
بارگاه ” ما له كفو احد “
خدا را سپاس مي‌گوييم كه مار را توفيق داد تا از انديشمندان و فرهيختگان در دارالعم شيراز محفلي بيارائيم و مدينۀ علم را از بابش وارد شويم و از مشكات معنويت و عقلانيت علي به كسب و نشر نور عقل و ايمان بپردازيم.
با عنايت به نامگذاري امسال از سوي مقام معظم رهبري بنام اميرمؤمنان، كنگرۀ سيره و انديشۀ امام علي (ع)، توسط بخش الهيات و معارف اسلامي دانشگاه شيراز با همكاري انجمن معارف اسلامي ايران، از ارديبهشت ماه امسال كار خود را شروع كرد. هدف اين كنگره بررسي و شناخت ابعاد اعتقادي، اخلاقي و سياسي – حكومتي امام علي (ع)، بمنظور تهيۀ مجموعه مقالاتي تحقيقي و پژوهشي در اين زمينه بود تا يادگاري ماندگار از اين سال گرامي در دست اهل علم و ادب باقي بماند و با توسل به علي (ع) گامي برداشته شود در جهت پر كردن خلأ عقلانيت و معنويت كه امروز هر گروهي به نحوي با آن مواجه است.
هر چند با صدها همايش نيز نمي‌توان در اقيانوس انديشۀ علي (ع) غور نمود و ابعاد مختلف شخصيت آن بزرگ مرد جاودانه تاريخ را بررسي كرد ليكن
آب دريا را اگر نتوان كشيد هم به قدر تشنگي بايد چشيد
كميتۀ علمي اين كنگره مركب از اعضاي بخش الهيات و معارف اسلامي دانشگاه شيراز و بعضي از استادان بخش ادبيات فارسي اين دانشگاه و نيز جمعي از اعضاي انجمن معارف اسلامي ايران بوده است. اين كميته با تشكيل دبيرخانه‌اي در دانشگاه شيراز و دفتري در انجمن معارف اسلامي شعبۀ قم كار خود را آغاز كرد.
با عنايت به تركيب اين كميته و زمينه‌هاي موجود فرهنگي شيراز، مهد ملاصدرا و سعدي و حافظ، انتظار مي‌رفت كه ابعاد حكمي، عرفاني و ادبي انديشة آن رادمرد تاريخ بشريت بيش از ساير ابعاد مورد توجه قرار گيرد. ليكن كميته سعي نمود كه همة ابعاد انديشه و سيرۀ آن امام را كه به نحوي به علوم انسانی مرتبط می شود مدنظر قرار دهد. سياست، فقه، حقوق، علوم تربيتي جامعه شناسي، اخلاق و تاريخ نيز از نظر دور نماندند و در چهار محور: 1- سيرۀ اخلاقي 2- سيرۀ سياسي – حكومتي 3- انديشه‌هاي حكمي، كلامي، عرفاني، حقوقی و اجتماعي 4- نهج البلاغه و جايگاه ادبي آن، فراخوان مقاله شد. اين فراخوان با كمك انجمن معارف اسلامي در بيش از 700 دانشگاه كشور اعم از دولتي، آزاد، پيام نور و علوم پزشكي پخش شد. همچنين طي تماس با حدود 250 نفر از شخصيتهاي علمي و محققان كشور كه در اين زمينه كاري انجام داده و يا صاحب اثري بودند از ايشان درخواست مقاله شد.
خوشبختانه، توفيق علوي، دست اندركاران كنگره را يار گشت و محققان دانشگاههاي سراسر كشور استقبال چشمگيري از اين كنگره نمودند و اين فراخوان توانست تكاپویی علمي در همۀ دانشگاهها ايجاد كند بطوري كه در موعد مقرر بيش از 300 مقاله از دانشگاههاي بزرگي چون تهران، شيراز، اصفهان، تبريز و فردوسي مشهد گرفته تا ايلام، بجنورد، زاهدان، خوزستان و بسياري نقاط كشور به دبيرخانۀ كنگره رسيد. اين مقالات توسط جمعي از متخصصان رشته‌هاي مختلف علوم انساني كه بالغ بر 30 نفر مي‌شدند داوري شد. اين داوري در سه مرحله انجام گشت. در مرحله اول حدود 100 مقاله، در مرحله دوم 50 مقاله از این 100 مقاله، ودر مرحله سوم از این تعداد، 30 مقاله برگزيده شد كه 20 مقاله بصورت اصلي و 10 مقاله بطور ذخيره، امروز و فردا در طي 7 جلسۀ كنگره ارائه خواهند شد. و ان‌شاءالله 50 مقاله در مجموعۀ مقالات به چاپ خواهد رسيد.
اين كنگره در برپايي و به سامان رساندن اهداف خويش از حمايتهاي رياست محترم دانشگاه شيراز، معاونت محترم پژوهشي اين دانشگاه و ارگانهاي مختلفي چون نهاد نمايندگي مقام معظم رهبري در دانشگاهها، شوراي اسلامي شهر شيراز، سازمان تبليغات، ستاد بزرگداشت سال امام علي (ع) و بخصوص مسئولان محترم وزارت علوم، تحقيقات و فناوري، جناب آقاي دكتر معين وزير محترم و معاونين ايشان، جناب آقاي دكتر ظريفيان و دكتر خانيكي، برخوردار بوده است. از همۀ عزيزان و نيز از همۀ انديشمنداني كه بر ما منت نهادند و باحضور خود در اين كنگره گامي در جهت تبیین سيره و انديشۀ امير مؤمنان برداشتند تشكر مي‌شود.
در پايان نيز جز شفاعت علي (ع) اميد و چشمداشتي نداريم و با سعدي عليه‌الرحمه همنواييم كه:
فردا كه هر كسي به شفيعي زنند دست مائيم و دست و دامن معصوم مرتضي
والسلام
