نقد و بررسي “وجود ذهني” از ديدگاه ابن سينا

دكتر قاسم كاكايي (دانشيار دانشگاه شيراز)

عزت مقصودي (كارشناس ارشد فلسفه و كلام)

چكيده

در فلسفة اسلامي،  هر چند مباحث “وجود شناسي” جايگاه بسيار مهمي دارد و بخش اعظمي از مباحث و مسايل را به خود اختصاص داده است، ولي مباحث “معرفت شناسي” به دلايل مختلف، تفصيل چنداني نيافته است. يكي از معدود مسايلي كه به تفصيل در فلسفة اسلامي از آن بحث شده است و مي توان آن را ذيل بحث “معرفت شناسي” گنجانيد، مسألة “وجود ذهني” است. اما بين محققان تاريخ فلسفه، چنين مشهور است كه اين بحث از فخر رازي آغاز گشته، سپس از طريق خواجه نصيرالدين طوسي به فيلسوفان مكتب شيراز رسيده و در آن جا بسط و تفصيل يافته و سرانجام نزد ملاصدرا راه حل نهايي پيدا كرده است. در اين مقاله نشان خواهيم داد كه علي رغم اين ادعا، مباحث وجود ذهني از جمله اثبات وجود ذهني، ماهيت وجود ذهني، شبهات مربوط به آن و پاسخ اين شبهات، همه، نزد فيلسوف بزرگ جهان اسلام، ابن سينا، مطرح شده است و وي فيلسوفانه به همة آن‌ها پرداخته است و همة فيلسوفان بعد از او، در اين مسأله از وي متأثرند.

واژگان كليدي: ابن سينا، وجود ذهني، معرفت شناسي،‌ مكتب شيراز، علم،‌ ذهن

naghd va barresi vojod zehni az didgah ebne sina.pdf